Ook vier keer is nog geen scheepsrecht voor brexitcontroles
Nieuwsblad Transport – VK-VERVOER
Het Verenigd Koninkrijk ziet opnieuw af van de aanscherping van de regels voor geïmporteerde producten uit de Europese Unie. Die gaat daarmee deze zomer niet door. Bedrijven krijgen nu pas op zijn vroegst eind 2023 te maken met fysieke controles voor een groot aantal landbouwproducten. Inmiddels adviseert verladersorganisatie Evofenedex om voorlopig maar te stoppen met de voorbereidingen voor de brexitcontroles.
ERIK VERHEGGEN Stuur een e-mail 5 mei 2022 08:11
Het is al de vierde keer dat de volgende fase van de Britse brexitcontroles, het Border Operating Model (BOM), wordt uitgesteld. Het was de bedoeling om de derde fase per 1 juli 2022 in te voeren. Bij het invoeren van levensmiddelen uit de EU zouden bedrijven dan te maken krijgen met fysieke grenscontroles. De nieuwe datum is ‘eind 2023’, heeft de Britse regering laten weten. Het gaat om uitstel van alle resterende importcontroles op EU-goederen, waaronder de invoering van verplichte certificaten voor agrofood- en visserijproducten en de safety & security (S&S)-aangifte. De Britten stellen ook de aangekondigde beperkingen op de invoer van gekoeld vlees uit.
Daarmee zijn de controles op ‘laag risico’-landbouwproducten zoals vlees, eieren, zuivel, visserijproducten, groenten, fruit en snijbloemen voorlopig van de baan. Pre-notificatie, ofwel het vooraf aanmelden van alle landbouwproducten en levensmiddelen, is al sinds 1 januari van dit jaar verplicht en dat blijft zo. Ook de certificering van ‘hoog risico’-landbouwgoederen, zoals bomen, vaste planten en levende dieren, verplicht sinds 1 januari 2021, blijft van kracht.
Inflatie
Het uitstellen van de regels scheelt Britse importeurs jaarlijks zo’n 1 miljard pond, omgerekend bijna 1,2 miljard euro. Het uitstel past daarmee in een pakket maatregelen van de regering in Londen om de inflatie in het land, die in maart opliep tot 7%, te beteugelen. De regering van premier Boris Johnson reageert zo op kritiek van consumentenorganisaties die klaagden dat er niet genoeg was gedaan om de stijgende prijzen te beteugelen. De inflatie ligt net als in veel andere landen op het hoogste niveau in dertig jaar en de Bank of England waarschuwde in maart dat de inflatie dit jaar in de dubbele cijfers terecht komt door de stijgende energieprijzen.
De Britse overheid zegt dat de oorlog in Oekraïne en de snelle stijging van de energieprijzen hun sporen hebben nagelaten op de logistieke ketens, die nog altijd niet zijn hersteld van de coronapandemie. ‘Het is cruciaal om de juiste importcontroles te hebben, dus nu beoordelen we samen met de markt de resterende controles zodat ze het Verenigd Koninkrijk het beste uitkomen’, zei brexitminister Jacob Rees-Mogg.
Oorspronkelijk had het nieuwe grensregime op 1 januari 2021 in moeten gaan. De Britten stelden die deadline sindsdien keer op keer uit, waarbij de regering als reden aanvoerde dat ondernemers niet klaar waren voor het de douane-eisen. Eind vorig jaar concludeerde de Britse rekenkamer (NAO) echter dat dit niet het volledige verhaal was. Ook de overheid zelf was niet klaar voor de nieuwe fase van het BOM, stelde de organisatie. Zo was de infrastructuur die in de Britse havens nodig is voor de grenscontroles niet op orde. Ook lukte het de overheid niet om duidelijk te maken hoe de controles er precies uit gaan zien en waar ze plaats moeten vinden, aldus de uitgavenwaakhond.
Evofenedex gaf eerder het advies om ondanks het uitstel door te gaan met de voorbereidingen op de aankomende wijzigingen. Nu de invoering van de brexitcontroles anderhalf jaar naar achteren is geschoven, komt dat advies echter te vervallen, zo laat de verladersorganisatie weten. ‘De invoering van de nieuwe controles staat nu gepland voor eind 2023. Bedrijven hebben daardoor veel meer tijd om zich goed voor te bereiden op de extra invoercontroles’, schrijft Evofenedex.
Duidelijkheid
De Britse regering heeft aangekondigd komende herfst meer duidelijkheid te geven over hoe het nieuwe regime van invoercontroles eruit komt te zien. De controles worden dan onderdeel van het zogeheten Target Operating Model (TOM), dat het BOM vervangt. ‘Wij raden aan voorbereidingen tot die tijd uit te stellen’, schrijft Evofenedex in een bericht aan leden. Het TOM is volgens de Britse regering gestoeld op een ‘betere risicoanalyse op basis van data-analyse en technologie’.
In tegenstelling tot het VK heeft de EU niet gekozen voor een gefaseerde invoering van het nieuwe grensregime. De Britse uitvoer naar de EU is daardoor al sinds januari 2020 onderworpen aan controles. Britse exporteurs zijn daarom niet blij met het beleid van uitstel-op-uitstel van de Britse regering. Pas als de brexitcontroles volledig zijn ingevoerd, is er sprake van een gelijk speelveld met de concurrentie op het Europese vasteland, stellen zij.
Het Britse kennisinstituut Institute of Export & International Trade pleit inmiddels voor meer duidelijkheid. ‘Het belangrijkste is nu dat de overheid op een snelle en transparante manier toewerkt naar continuïteit voor de grenscontroles’, zegt directeur Marco Forgione. ‘Dan kunnen handelaren, die steeds opnieuw te maken krijgen met veranderingen, de zekerheid krijgen die ze nodig hebben voor de lange termijn.’
Extra kosten
De Britse havens waarschuwen voor financiële consequenties door het late uitstel. Volgens directeur Richard Ballantyne van de British Ports Association (BPA) hebben de havens al geïnvesteerd in de bouw van controlepunten en waren ze al druk bezig om personeel te werven om de importcontroles uit te voeren. De meeste havens zouden de gemaakte kosten moeten terugverdienen via een extra heffing voor importeurs, maar dat is door de nieuwe vertraging nu geen optie, stelt Ballantyne.
De internationale expediteursorganisatie Clecat zegt ‘de zoveelste vertraging’ bij de invoering van de brexitcontroles te betreuren. ‘Veel expediteurs hebben al maatregelen genomen en zijn klaar voor de invoering van fase 3 van het BOM. Bovendien zal het uitstellen van de controles alleen maar betekenen dat de onvoorbereide bedrijven hun voorbereidingen tot het allerlaatste moment zullen blijven uitstellen, waardoor het risico van verstoringen in de handel tussen de EU en het VK ook in de toekomst blijft bestaan’, schrijft Clecat in een reactie.