Rotterdam telt af naar grote ‘brexittest’

FD –  In het kort

• Het vrije vrachtverkeer van en naar het Verenigd Koninkrijk komt vrijdag 1 januari ten einde.
• Vervoerders krijgen te maken met douaneformaliteiten.
• In de Rotterdamse haven leeft de vrees dat niet alle vervoerders hun papieren op orde hebben.
• Dit kan leiden tot opstoppingen.

De Rotterdamse haven, de douane en bedrijven vrezen dat de eerste dagen van de brexit niet vlekkeloos zullen verlopen. Ondanks alle getroffen voorbereidingen houden zij vanaf vrijdag 1 januari rekening met files van vrachtwagens en oponthoud in de haven en bij de veerbootterminals.

‘Omdat het nog nooit is gebeurd, zit er een onzekerheidsfactor in’, aldus Jan Kamp, hoofd Douane Rotterdam Haven. ‘In de logistieke kant zit mijn grootste zorg. Bij de terminals is sprake van een continue stroom, als er ergens iets stokt en die vrachtwagens blijven maar komen, dan is dat voor de hele havengemeenschap een zorg.’

Vrijdag is de eerste dag waarop de daadwerkelijke uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie een feit is. Dan komt een einde aan een maandenlange overgangsfase waarin vrachtwagens nog zonder controles konden doorrijden. Voor export naar en import uit het Verenigd Koninkrijk gaan nu douaneformaliteiten gelden.

Hoewel het Havenbedrijf Rotterdam (HbR) hierop is toegerust, spreekt een woordvoerder van een ‘black box’ met onzekere factoren.

Ferryterminals
De onzekerheid zit niet alleen in de mate waarin exporterende en importerende bedrijven in Nederland zijn ingespeeld op de nieuwe situatie. ‘Wij horen dat de bedrijven in Engeland nog niet goed zijn voorbereid’, zegt John de Boom van logistiek dienstverlener en transporteur Freight Line Europe. Als dat tot congestie in Engeland leidt, kan dat ook gevolgen hebben in Rotterdam.

Vooral de ferryterminals van Stena Line, DFDS en P&O in het Rotterdamse havengebied krijgen te maken met de brexit. Zij vormen in de haven het logistieke middelpunt van de handel met het VK. Op doordeweekse dagen vertrekken er gemiddeld 2500 vrachtwagens richting Engeland.

Als er problemen ontstaan, dan gebeurt dat bij die terminals. Voordat vrachtwagens in Rotterdam, Vlaardingen of Hoek van Holland de veerboot naar Engeland op kunnen rijden, moeten de goederen namelijk op de juiste manier worden aangegeven via het havencommunicatiesysteem Portbase. Gebeurt dat niet goed, dan mogen de vrachtwagens de terminals niet op, wat kan leiden tot files.

Zwakke schakel
Hoewel Nederlandse bedrijven al twee jaar met allerlei campagnes zijn gewaarschuwd voor de gevolgen van de brexit, vormen juist zij nog de zwakke schakel. Veel van deze bedrijven doen alleen zaken binnen de EU en hebben dus niet eerder met douaneformaliteiten te maken gehad.

‘Van het exportvolume naar het Verenigd Koninkrijk is 94% aangemeld’, zegt de woordvoerder van HbR. ‘Maar dat wil niet zeggen dat zij dit systeem ook goed kunnen gebruiken en de vereiste gegevens goed invullen. Dat is een onbekende factor.’

Het risico bestaat dat er toch nog een aanzienlijk aantal chauffeurs hun douanepapieren niet op orde hebben. Zij moeten dan naar speciaal aangewezen bufferparkeerplaatsen in het havengebied. Daar is plek voor 700 vrachtwagens. Uit simulaties bleek dat er met maximaal 400 vrachtwagens iets mis kan zijn.

Rijkswaterstaat heeft verkeerscirculatieplannen gemaakt om bij problemen het verkeer in goede banen te leiden. Volgens een woordvoerder is de verkeerscentrale in Rhoon paraat om het wegverkeer in de gaten te houden en eventueel actie te ondernemen. ‘Als het nodig is kunnen we al bij Venlo het verkeer omleiden.’

De verwachting is dat de eerste echte brexittest voor de Rotterdamse haven op maandag 4 januari zal zijn. Nieuwjaarsdag is zowel aan de Engelse als aan de Europese zijde een feestdag. Op die dag heeft Stena Line als enige een afvaart uit Rotterdam richting Engeland.